December is dé maand om samen te komen met mensen die je liefhebt. Maar eerlijk is eerlijk: gesprekken met familie zijn niet altijd even makkelijk. Met sommigen heb je een klik, terwijl het met anderen voelt alsof het gesprek niet écht op gang komt. Toch kunnen goede gesprekken voor verbinding zorgen, zolang je er tijd en aandacht aan geeft. Maar hoe voer je nu echt goede gesprekken? In deze blog deel ik een herkenbare situatie én praktische tips om tijdens de feestdagen écht naar elkaar te luisteren en mooie gesprekken te voeren. En de tips kun je natuurlijk ook buiten de feestdagen toepassen om al je gesprekken meer diepgang en verbinding te geven!
Waarom we vaak slecht luisteren
Ik geloof dat iedereen zich gehoord, gezien en gewaardeerd wil voelen en toch vinden we het erg lastig om elkaar dit gevoel te geven. Misschien herken je het bij jezelf ook wel. Iemand vertelt iets ingrijpends, en zonder het te merken begin je meteen over je eigen ervaringen. Dit gebeurt omdat verhalen van anderen ons vaak aan iets van onszelf herinneren. Maar in plaats van de ander zich gehoord te laten voelen, draait het gesprek dan ongemerkt om jou. Bewustwording is hierin de eerste stap: merk op wanneer je afgeleid raakt of over jezelf wilt praten, en breng je aandacht terug naar de ander.
Ik herinner me een gesprek dat ik eens in de trein opving. Een vrouw vertelde hoe ziek haar vader was, en zonder empathie begon haar gesprekspartner die iets verderop in de coupe zat meteen over zijn eigen zieke vader. Elke poging van de vrouw om haar gevoelens te delen, werd overstemd door zijn verhalen. Ik zat met verbazing te luisteren: hier was geen sprake van écht luisteren, alleen van langs elkaar heen praten. Dit moment maakte me extra bewust van hoe belangrijk het is om te luisteren zónder meteen te reageren vanuit jezelf. Geef de ander het gevoel dat je luistert.
Tips om beter te luisteren
Wil je echt luisteren en verbinding voelen? Hier zijn een paar praktische tips:
Luister actief: Neem een actieve houding aan, doe geen andere dingen tijdens het gesprek, stel vragen, knik en geef jouw volledige aandacht aan de ander.
Wees aanwezig: Als je merkt dat je afdwaalt, breng je aandacht bewust terug. Vraag gerust: “Kun je dat laatste nog een keer zeggen?” als je iets gemist hebt.
Stel open vragen: In plaats van te reageren met je eigen verhaal, vraag bijvoorbeeld: “Hoe voelde dat voor je?” of “Kun je daar meer over vertellen?” Zo laat je zien dat je geïnteresseerd bent.
Stel positieve vragen: Positieve vragen helpen het gesprek een positieve toon te houden en geven de ander een positief gevoel over zichzelf. Tevens nodig je de ander uit om te reflecteren op zichzelf en zijn of haar gedrag. Voorbeelden van positieve vragen: “Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?”, “Wat vond je het leukste of meest bijzondere aan die ervaring?”, “Wat hielp je om hiermee om te gaan?” of “Wat heeft voor jou het verschil gemaakt?”
Laat stiltes toe: Het voelt misschien ongemakkelijk, maar stiltes geven de ander ruimte om na te denken en verder te vertellen.
Adviseer alleen als gevraagd: Goedbedoelde adviezen kunnen ongevraagd overkomen, dus houd die voor jezelf tenzij de ander erom vraagt.
Vraag welke behoefte er ligt achter het delen van het verhaal: Soms willen mensen advies, tips of ervaringen horen maar heel vaak willen mensen gewoon delen wat ze hebben meegemaakt of hoe ze ergens in staan.
Geef welgemeende complimenten: Geef bijvoorbeeld complimenten over dat de persoon zo open is in het gesprek of over het gedrag dat hij of zij heeft getoond waarover het gesprek gaat, bijvoorbeeld: "Je hebt hier echt hard aan gewerkt, dat zie ik." Geef alleen complimenten als je dit meent!
Vraag of jullie dit gesprek op een ander moment kunnen voortzetten: Vind je het gesprek niet passend bij de setting waarin jullie nu zijn of met de mensen die er nu bij zijn? Vraag of jullie het gesprek op een ander moment voort kunnen zetten.
Wat je beter kunt vermijden:
De emoties van de ander bagatelliseren. Alle emoties doen er toe en mogen er zijn, ook al kan jij het moeilijk voorstellen hoe de ander zich voelt.
Begin niet over jezelf (“Weet je wie dat ook had…?”).
Geef geen ongevraagd advies (“Weet je wat jij moet doen?”).
Val de ander niet in de rede met je mening (“Nou, ik vind dat je overdrijft!”).
Wil je tóch iets delen? Zorg eerst dat de ander zich gehoord voelt. Zeg bijvoorbeeld: “Wat naar om te horen. Vind je het fijn als ik vertel hoe ik hiermee ben omgegaan?” Zo toon je empathie én kun je je eigen ervaring delen op een respectvolle manier wanneer de ander behoefte heeft om jouw ervaring aan te horen.
Tips voor vertellen
Niet alleen luisteren, maar ook vertellen vraagt aandacht. Als je wilt dat iemand naar je luistert, kun je dit doen:
Wees duidelijk over wat je nodig hebt: Wil je gewoon je verhaal kwijt en dat er naar je geluisterd wordt? Zou je graag advies willen? Of wil je weten hoe de ander dit zou aanpakken? Bijvoorbeeld: “Ik wil gewoon even kunnen vertellen hoe ik me voel, zonder dat er meteen een oordeel over komt.” Of: “Wat ik nodig heb, is dat je naar me luistert en mijn grenzen respecteert, ook als je het er niet helemaal mee eens bent.” Door dit vooraf te benoemen, help je de ander beter te reageren.
Deel vanuit jezelf: Vertel hoe je iets hebt ervaren en wat het met je deed, zonder verwijten of beschuldigingen. Ook wanneer je feedback aan de ander geeft, mag je het bij jezelf houden. Bijvoorbeeld: “Ik voelde me onzeker toen je dit zei, omdat…”
Wees duidelijk. Afhankelijk van de situatie en de persoon die tegenover je zit, kun je nagaan of je teveel details vertelt die niet per se bijdrage aan de boodschap van je verhaal. Je wilt juist dat jouw boodschap duidelijk overkomt bij de ander en dat de ander niet verdwaalt in details.
Laat ruimte voor de ander: Vraag tussendoor of de ander je begrijpt in plaats van alleen maar door te praten. Als je hebt verteld wat je wilde vertellen kun je ruimte laten voor de ander om te reageren of vragen te stellen. Of stel zelf een vraag: "Heb jij ook weleens zoiets meegemaakt?" (alleen als je zelf behoefte hebt aan de ervaringen van de ander!)
Onderbreekt de ander je terwijl je nog niet klaar was met je verhaal? Dit mag je best aangeven! Bijvoorbeeld: "Ik vind het fijn dat je meedenkt, maar ik wil dit nog even afmaken voordat ik je reactie hoor. Mag dat?" Dit laat zien dat je hun intentie waardeert, maar vriendelijk de focus weer terugbrengt naar jouw verhaal.
Een extra uitnodiging voor verbinding
Goede gesprekken ontstaan niet vanzelf, maar een klein beetje moeite kan al een groot verschil maken. Vraag jezelf deze kerst eens af: “Luister ik echt?” of “Wat kan ik doen om de ander zich gehoord te laten voelen?” Misschien herken je jezelf in deze tips, of ken je iemand in je familie die hier iets aan heeft. Print deze blog gerust uit en laat hem rond het kerstdiner rondslingeren. Wie weet inspireer je anderen ook!
Om te onthouden
Nu snap ik dat je tijdens het kerstdiner niet deze volledige blog in je hoofd hebt zitten. Als je één ding mee mag nemen uit deze blog, dan is het wel dat iedereen het gevoel wil hebben dat ze gezien, gehoord en gewaardeerd worden. Hoe kan jij de ander dit gevoel geven? En wat draagt er aan dat jij je zo voelt tijdens dit gesprek?
Ik wens je stralende feestdagen toe vol verbinding en mooie gesprekken!
Liefs, Ilse
Comments